مقدمه
کمپرسورها بهعنوان قلب تپنده بسیاری از واحدهای صنعتی و پتروشیمی، از حیاتیترین تجهیزات فرآیندی محسوب میشوند. کارکرد صحیح این تجهیزات مستقیماً بر تداوم تولید و بازدهی کل مجتمع اثر میگذارد. در سال ۱۳۸۹، با توجه به محدودیتهای موجود در تأمین قطعات یدکی کمپرسورهای پتروشیمی مارون و نبود دسترسی به نقشههای فنی اصلی، پروژهای حساس به گروه تدارکات صنعتی سپاهان به مدیریت آقای میرسیدی سپرده شد.
این پروژه شامل مهندسی معکوس، طراحی، ریختهگری، ماشینکاری و تولید قطعات استراتژیک کمپرسورهای پتروشیمی مارون بود که اجرای موفق آن نقطه عطفی در خودکفایی و اتکا به توان داخلی به شمار میرود.
شرح پروژه
۱. برداشت اطلاعات و آنالیز اولیه
بررسی دقیق قطعات اصلی و مستعمل کمپرسورهای پتروشیمی مارون.
استفاده از ابزارهای اندازهگیری دقیق (CMM و کولیسهای دیجیتال) برای استخراج ابعاد.
آنالیز متالوگرافی و شیمیایی متریال قطعات برای شناسایی آلیاژها و ترکیبات مورد استفاده.
۲. فرآیند مهندسی معکوس
مدلسازی سهبعدی قطعات در نرمافزارهای CAD پیشرفته.
بازطراحی بخشهای حساس جهت افزایش مقاومت و عمر کاری قطعات.
شبیهسازی عملکرد قطعه در شرایط واقعی برای اطمینان از دقت و کارایی.
۳. انتخاب متریال و فرآیند تولید
انتخاب مواد اولیه مطابق با استانداردهای ASTM، DIN و API.
طراحی قالبهای ریختهگری دقیق با استفاده از الگوهای CNC.
انجام عملیات ریختهگری در کورههای القایی با کنترل دقیق ترکیب شیمیایی.
عملیات حرارتی (Heat Treatment) برای دستیابی به خواص مکانیکی مطلوب.
ماشینکاری نهایی با دستگاههای CNC جهت تضمین تلرانسها و کیفیت سطح.
۴. کنترل کیفیت و تستها
تست ابعادی و متالوگرافی برای مقایسه قطعه تولیدی با نمونه اصلی.
تستهای مکانیکی شامل سختیسنجی، کشش و ضربه.
آزمایش عملکرد قطعات در شرایط عملیاتی کمپرسورهای پتروشیمی مارون.
دستاوردهای پروژه
تأمین موفق قطعات استراتژیک بدون نیاز به واردات خارجی.
جلوگیری از توقف تولید در مجتمع پتروشیمی مارون.
صرفهجویی ارزی قابل توجه برای کشور.
افزایش اعتماد به سازندگان داخلی در پروژههای حساس.
ارتقاء جایگاه گروه تدارکات صنعتی سپاهان بهعنوان یکی از شرکتهای پیشرو در حوزه مهندسی معکوس و تولید قطعات صنعتی.
نتیجهگیری
پروژه تولید و مهندسی معکوس قطعات کمپرسورهای پتروشیمی مارون توسط گروه تدارکات صنعتی سپاهان در سال ۱۳۸۹، فراتر از یک پروژه تأمین قطعات بود؛ این پروژه نشان داد که مجموعهای ایرانی میتواند با دانش فنی و زیرساختهای مهندسی، پیچیدهترین قطعاتی چون ایمپلر، روتور شافت، یاتاقان، سیل مکانیکی و پرههای راهنما را بدون نقشه مرجع و تنها با تکیه بر مهندسی معکوس تولید کند.
این دستاورد، علاوه بر کاهش وابستگی به واردات، باعث افزایش توان عملیاتی پتروشیمی مارون و ایجاد یک الگوی موفق برای سایر صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کشور شد.